Cần trọng với công nghệ lạc hậu nhập khẩu

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, có gần 75% doanh nghiệp (DN) nước ta nhập khẩu máy móc, thiết bị từ Trung Quốc. Bên cạnh những thiết bị mới, công nghệ hiện đại, do ham rẻ, nhiều DN đã nhập thiết bị cũ, công nghệ lạc hậu, kém hiệu quả...
Khảo sát thị trường cung cấp các loại máy móc, thiết bị trong ngành dệt may, da giày, máy đóng gói, thiết bị điện, máy công cụ... cho thấy, hàng Trung Quốc đang chiếm số lượng lớn. Theo ông Nguyễn Duy Khánh – Phó giám đốc Công ty XNK Hoàng Thanh (Hà Nội) – công ty chuyên nhận nhập khẩu ủy thác hàng hóa từ thị trường Trung Quốc về Việt Nam, lượng khách đặt hàng ngày càng nhiều. So với cùng kỳ năm 2010, số đơn hàng công ty nhập khẩu ủy thác cho DN khác tăng gần gấp đôi. Các mặt hàng công ty nhận nhập   đa phần là máy móc, thiết bị, phụ tùng đã qua sử dụng... và phần lớn đều cho những công ty mới thành lập. Về chất lượng, ông Khánh cho biết, đa phần là thiết bị Trung Quốc giá rẻ, độ bền, hiệu quả kém hơn rất nhiều so với hàng EU, Nhật.

Dây chuyền sản xuất mới, công nghệ cao giúp doanh nghiệp làm ăn hiệu quả.

Giá rẻ là yếu tố giúp các dây chuyền sản xuất cũ của Trung Quốc lấn lướt trên thị trường so với hàng nội địa và hàng nhập khẩu từ các thị trường công nghệ nguồn như: Mỹ, EU, Nhật Bản... Đơn cử như: dàn 10 máy may và vắt sổ, nếu mua hàng Nhật Bản khoảng hơn 100 triệu nhưng nếu mua hàng Trung Quốc cũ, giá chỉ bằng 1/3. Đối với hàng mới, DN Trung Quốc lúc nào cũng có sẵn để bán, không như các công ty của EU, Nhật, chỉ chế tạo theo đơn đặt hàng. Bên cạnh đó, một yếu tố khác khiến hàng chất lượng thấp tràn lan là do “kẽ hở” chính sách. Hiện nay, nhập khẩu dây chuyền cũ thông qua hoạt động chuyển giao công nghệ hoặc hợp tác, thuế suất chỉ bằng 0%. Trong khi đó, DN lắp ráp, chế tạo nếu đặt hàng chi tiết ở nước ngoài phải đóng thuế từ 10-15%.

Rõ ràng, việc nhập khẩu công nghệ, thiết bị về mà chỉ sử dụng trong một thời gian ngắn đã hư hỏng thì chẳng khác nào nhập rác công nghệ. Nghịch lý là ở chỗ, dù biết là rác nhưng các DN vẫn nhập khẩu. Hậu quả của việc nhập khẩu thiết bị chất lượng thấp, công nghệ lạc hậu đã thấy rõ. Việt Nam từng phải trả giá cho phong trào phát triển xi măng lò đứng. Chỉ trong 7-8 năm, các địa phương đã ồ ạt nhập về hơn 50 dây chuyền sản xuất xi măng công nghệ lò đứng của Trung Quốc. Sau đó, nhiều nhà máy bị Chính phủ yêu cầu phải khai tử vì công nghệ lạc hậu, lãng phí năng lượng và quan trọng hơn là không có hiệu quả kinh tế. Tiếp đó là sai lầm trong phong trào làm xi măng lò quay cũng với thiết bị và công nghệ lạc hậu của Trung Quốc. Thực tế kiểm chứng, loại công nghệ lò quay công suất 1 triệu tấn/năm của Trung Quốc có suất tiêu hao nguyên vật liệu, năng lượng nhiều hơn hẳn so với của châu Âu.

Mới đây, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc thông báo loại bỏ 2.255 DN lạc hậu, hiệu quả sản xuất thấp, tập trung vào 18 nhóm ngành, nghề như: sản xuất sắt, thép, than luyện, luyện kim đồng, công nghiệp chì, xi măng, luyện kẽm... Các DN lạc hậu bị xóa sổ lần này tập trung chủ yếu ở các tỉnh như: Hà Bắc có 291 công ty; Hồ Nam là 226, Sơn Tây: 173 công ty, Hà Nam, Tứ Xuyên, Quảng Đông... Việc công bố trên thể hiện quyết tâm của Trung Quốc trong việc loại bỏ các công nghệ, máy móc, thiết bị lạc hậu tiêu hao nhiều năng lượng. Hiện danh sách các DN nằm trong diện bị loại bỏ được Trung Quốc thông báo công khai.

Trước thông tin trên, Bộ Khoa học - Công nghệ đã có công văn số 2035/BKHCN-KHTC gửi tới các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND các tỉnh, thành phố. Theo đó, Bộ Khoa học – Công nghệ cảnh báo, các DN Việt Nam cần thận trọng khi nhập khẩu dây chuyền sản xuất cũ có nguồn gốc từ Trung Quốc. Các bộ, ngành, địa phương chỉ đạo các đơn vị trực thuộc hướng dẫn DN hoạt động trên địa bàn khi ký hợp đồng, mua sắm thiết bị cần tìm hiểu kỹ để tránh nhập khẩu nhầm các dây chuyền, công nghệ lạc hậu, mà chính Trung Quốc đã thông báo loại bỏ.

Nguồn: baocongthuong